آبکاری شیرآلات یک فرآیند مهم در صنعت تولید شیر آب است که با استفاده از روش ها و تکنیک های مختلف، لایه ای از مواد محافظ را بر روی سطح شیرها ایجاد می کند تا آنها را از خوردگی، زنگ زدگی و سایر آسیب های خارجی محافظت کند. آبکاری شیر آب یک فرآیند صنعتی است که در آن لایه بیرونی شیر با استفاده از مواد مختلفی مانند فلزات، پلاستیک و سرامیک بر روی آن اعمال می شود.
پوشش دهی مرحله بسیار مهمی در تولید انواع شیر آب است. زیرا مهمترین مشخصات شیر در مرحله آبکاری تعیین می شود. هر چه کیفیت روکش بهتر باشد طبیعتا شیرآلات ظاهر و دوام بهتری خواهند داشت. در اینجا مطالبی جامع در مورد آبکاری شیرآلات بهداشتی ارائه خواهیم کرد تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
آبکاری چیست؟
آبکاری فرآیندی است که در آن یک لایه نازک از یک فلز بر روی سطح فلز دیگر پوشانده می شود. این عملیات به منظور بهبود خواص سطحی فلز پایه انجام می شود. در مورد شیرهای آب، آبکاری می تواند مقاومت در برابر خوردگی، سختی سطح و ظاهر را تا حد زیادی افزایش دهد.
اهمیت آبکاری در تولید شیر آب را نمی توان نادیده گرفت. این فرآیند نه تنها عمر مفید محصولات را افزایش می دهد، بلکه امکان استفاده از آنها را در محیط های مختلف از جمله آشپزخانه و حمام که در معرض رطوبت دائمی هستند نیز می دهد.
آبکاری شیر آلات چیست؟
پوشش دهی یا آبکاری شامل فرآیندی است که لایه ای از آلیاژهای خاص را روی سطح فلزی شیرآلات می پوشاند. البته آبکاری فقط برای شیرآلات نیست. اما با توجه به اهمیت بهداشتی بودن شیرآلات، باید نسبت به فرآیند آبکاری انواع شیرآلات حساسیت خاصی داشت. این فرآیند به صورت الکتریکی انجام می شود. همچنین از مواد متعددی از جمله کروم و روی برای ایجاد لایه روی سطوح استفاده می شود. با این حال، کروم بهترین ماده و آلیاژ برای آبکاری شیر آب است.
پوشش در واقع به پیچیدن یک لایه فلزی نازک روی شیرآلات بهداشتی گفته می شود. در این فرآیند روکش قدیمی شیر برداشته شده و لایه جدیدی روی آن قرار می گیرد. روکش یک راه عالی برای تجدید شیرهای قدیمی، فرسوده یا تغییر رنگ است.
فرآیند آبکاری شیرآلات
آبکاری شیر آلات یک فرآیند پیچیده و دقیق است که به مهارت و تجهیزات خاصی نیاز دارد. این فرآیند را می توان به مراحل زیر تقسیم کرد:
- آماده سازی سطح: در این مرحله سطح شیرآلات از هرگونه کثیفی، چربی و اکسید تمیز می شود. این کار معمولا با استفاده از حلال های شیمیایی و روش های مکانیکی انجام می شود.
- عملیات مقدماتی: قبل از آبکاری اصلی، ممکن است نیاز به انجام برخی عملیات مقدماتی مانند شستشوی اسیدی یا قلیایی باشد تا سطح برای پذیرش بهتر پوشش آماده شود.
- آبکاری اولیه: در این مرحله شیر آلات در محلول الکترولیت حاوی یون های فلزی مورد نظر (مثلا نیکل، کروم یا طلا) غوطه ور می شود. با اعمال جریان الکتریکی، یون های فلزی به سطح دریچه ها جذب شده و یک لایه یکنواخت ایجاد می کنند.
- شستشو و خشک کردن: پس از پوشش، شیرها با دقت شسته و خشک می شوند تا مواد شیمیایی روی سطح باقی نمانند.
- کنترل کیفیت: در نهایت شیرهای گالوانیزه از نظر یکنواختی پوشش، ضخامت لایه و کیفیت ظاهر بررسی می شوند.
انواع پوشش های مورد استفاده برای شیرآلات
روش های مختلفی برای آبکاری شیر آلات وجود دارد که هر کدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند:
- آبکاری نیکل: این نوع پوشش مقاومت در برابر خوردگی و سایش را افزایش می دهد و ظاهری براق به شیرها می بخشد.
- آبکاری کروم: کروم سختی سطح را افزایش می دهد و مقاومت در برابر خراش و سایش را بهبود می بخشد. همچنین به شیرآلات ظاهری براق و آینه مانند می دهد.
- آبکاری طلا: اگرچه گرانتر است، اما برای کاربردهای لوکس و تزئینی استفاده می شود.
- روکش برنز: برای ایجاد ظاهری کلاسیک و آنتیک به شیرآلات استفاده می شود.
- برنج: برنج پس از آبکاری شبیه طلا می شود. اما مشکل اینجاست که بر خلاف طلا، مستعد خوردگی است و گزینه مناسبی برای مناطق مرطوب خانه مانند حمام نیست.
- قلع: قلع نیز گزینه ایده آلی برای پوشاندن شیرآلات است. زیرا در مقایسه با فلزاتی مانند مس، طلا و خامه مقرون به صرفه تر بوده و مقاومت نسبتا خوبی در برابر زنگ زدگی دارد.
- روی: روی یک گزینه مقرون به صرفه برای پوشش و جلوگیری از زنگ زدگی شیرآلات خانگی در نظر گرفته می شود.
انواع آبکاری فلزات و شیرآلات
آبکاری شیرآلات به دو روش الکتریکی و الکترولس انجام می شود. البته بیشتر از همه از روش الکتریکی استفاده می شود.
آبکاری الکتریکی
آبکاری معروف ترین روشی است که در آن جریان الکتریکی از محلول الکترولیت عبور می کند. دو پایانه یا فلز کوچک به نام الکترود کاتد و آند در محلول قرار می گیرند که آنها را به مدار الکتریکی متصل می کند. همانطور که الکتریسیته از مدار عبور می کند، الکترولیت مقداری از اتم های فلز را از آند خارج می کند و سپس آن را به صورت لایه ای روی کاتد می گذارد. از این نوع پوشش برای پوشش دادن بسیاری از فلزات از جمله کروم، طلا و نیکل استفاده می شود.
آبکاری الکترولس
آبکاری الکترولس روش اقتصادی تری نسبت به آبکاری الکتریکی است. این روش که به آبکاری اتوکاتالیستی معروف است، از هیچ منبع انرژی خارجی استفاده نمی کند. در این نوع روش، پوشش دادن قطعه در محلول آبی با رسوب نیکون همراه است. این منجر به کاهش کاتالیستی یونهای نیکل در صفحات قطعه کار می شود. زیرا یک فرآیند شیمیایی است و نیازی به برق و تجهیزات اضافی ندارد.
پوشش الکترولس برای سطوح سخت و مقاوم در برابر خوردگی مورد نیاز است. به همین دلیل بیشتر در صنایع دریایی یا نفت استفاده می شود. اگر قرار باشد برای شیرآلات استفاده شود در شیرآلات مورد استفاده در این صنایع استفاده می شود. باید گفت که آبکاری الکترولس فرآیندهای بسیار تخصصی هستند که باید توسط سازنده انجام شود.
آبکاری PVD شیرآلات
پوشش خلاء PVD (Physical Vapor Deposition) یک تحول و پیشرفت بزرگ در تولید انواع شیر آب در مدل های مختلف به حساب می آید. این روش روش جدیدی است که با تکنولوژی و دانش تخصصی انجام می شود. تکنیک PVD به دلیل مزایای ویژه ای که برای کاربران فراهم می کند، به سرعت جایگزین روش های قدیمی با مقاومت کم می شود.
پوشش PVD با استفاده از تکنیک های خاص تراکم و تولید بخار، لایه بسیار نازکی از فلزات را به عنوان پوشش روی شیرها قرار می دهد. این فلزات دارای مقاومت و ماندگاری بسیار بالایی هستند که باعث افزایش ماندگاری کلی و عدم ایجاد خط و خش بر روی شیرآلات بهداشتی می شود.
یکی دیگر از ویژگی های بسیار مهم و کاربردی پوشش PVD مزیت ضد باکتریایی آن است که به لطف تکنیک های خاص در این فرآیند به دست می آید. در واقع بهداشت و سلامت آنها بسیار بالاست و آلودگی کمتری روی شیرها با این پوشش باقی می ماند.
همچنین به دلیل مقاومت کم روکش های قدیمی در برابر کثیفی، لکه های آب، اثر انگشت و آلودگی، نظافت شیرآلات به یکی از دغدغه های مردم تبدیل شده است. اما از طرفی روکش PVD در برابر همه این موارد بیشترین مقاومت را دارد و حتی تمیز کردن آن نیز آسان می شود.
علاوه بر این، روکش PVD به دلیل دوام بالا، ظاهر زیبا و تمیز شیرها را برای سالیان متمادی حفظ می کند. در نتیجه با آنها نیازی به تعویض و خرید شیرهای بهداشتی جدید برای مدت طولانی نخواهد بود. در عین حال رنگ های این روکش متفاوت بوده و شامل رنگ های متنوعی مانند کروم، رزگلد و طلایی می شود که هر کدام درخشندگی قابل توجهی دارند. همچنین اگر علاقه مند به خرید شیرآلات لوکس و مدرن هستید، حتماً باید به سراغ شیرآلات با روکش PVD بروید.
در پایان قابل ذکر است که علاوه بر اطلاع از انواع آبکاری شیرآلات باید در انتخاب آنها نهایت دقت را داشته باشید در غیر این صورت هیچ تضمینی در خصوص کیفیت شیر آب وجود نخواهد داشت.
مزایای آبکاری شیرآلات
روکش شیر آب می تواند راه حلی عالی برای بازسازی شیرهای قدیمی به جای تعویض آنها باشد. برخی از مزایای پوشاندن شیرآلات قدیمی عبارتند از:
- بهبود مقاومت در برابر خوردگی
- افزایش قابلیت لحیم کاری
- جذابیت تزئینی
- افزایش و بهبود سختی
- کاهش اصطکاک
- بهبود هدایت جریان
- افزایش میزان چسبندگی رنگ
- افزایش خاصیت مغناطیسی
- از بین بردن رسوبات
آزمایش کیفیت آبکاری شیرآلات
برای اینکه مطمئن شوید شیر آب شما به خوبی پوشیده شده است، می توانید یک آزمایش ساده انجام دهید. بهترین تست برای بررسی کیفیت آبکاری سوپاپ، آزمایش نمک پاشش است. برای این منظور لازم است محیط اسیدی نمک پاش را شبیه سازی کرد تا میزان خوردگی سطح شیر را آزمایش کرد. به مدت 24 تا 48 ساعت محیط را با نمک پاشی پوشانده شود.
هر چه سطح خوردگی کمتر باشد نشان دهنده این است که سطح مقاومت در برابر خوردگی شیر بالاتر بوده و پوشش آن بهتر ساخته شده است. پوشش در واقع یک راه حل ایده آل برای تجدید شیر است. زیرا آبکاری شیر آب علاوه بر اینکه به آن جان تازه ای می بخشد، بسیار مقرون به صرفه تر از خرید شیر آب جدید و تعویض آن با شیر قدیمی است.
نگهداری از سرویس شیرآلات آبکاری شده
برای حفظ کیفیت و دوام شیرآلات، رعایت نکات زیر ضروری است:
- تمیز کردن منظم: به طور مرتب با آب و صابون ملایم بشویید تا از تجمع آب و رسوب مواد شوینده جلوگیری کنید.
- از مواد شیمیایی خشن اجتناب کنید: استفاده از پاک کننده های خورنده می تواند به پایان آسیب برساند.
- خشک کردن کامل: پس از استفاده، شیرها باید خشک شوند تا از لک و خوردگی جلوگیری شود.
- از خراشیدگی خودداری کنید: از پارچه های نرم برای تمیز کردن استفاده کنید و از کشیدن اجسام سخت روی سطح شیر آب خودداری کنید.
- بازرسی دوره ای: بازرسی منظم شیرها برای تشخیص زودهنگام هرگونه آسیب پوشش
اهمیت کیفیت آبکاری شیرآلات
کیفیت آبکاری شیرها از جنبه های مختلف حائز اهمیت بوده و بر شیرهای بهداشتی تاثیر می گذارد. دانستن این مشکل به شما کمک می کند در انتخاب نوع پوشش دقت بیشتری داشته باشید و در نهایت از خرید شیرآلات خانه و آشپزخانه رضایت کافی را کسب کنید. به طور کلی نوع پوشش تاثیر زیادی بر ماندگاری، بهداشت، روش تمیز کردن و مقاومت در برابر خراش شیر دارد و مهم است.
- استقامت
یکی از موارد بارز اهمیت نوع پوشش گالوانیکی شیرآلات برای دوام آنهاست. پوشش و پرداخت یکی از عواملی است که بیشترین تأثیر را در دوام و ظاهر کلی شیرها دارد. هنگامی که یک روش با کیفیت از تشکیل لکه های آب و اثر انگشت جلوگیری می کند، شیرها به طور طبیعی برای مدت زمان طولانی تری جدید و براق به نظر می رسند. این دوام برای مواد شوینده، رطوبت و بخار نیز صدق می کند.
بسیاری از شیرآلات دائماً در معرض این عوامل هستند و در صورتی که پوششی با کیفیت نداشته باشند پس از مدت کوتاهی رنگ، ظاهر و حتی درخشندگی آنها از بین می رود. در این صورت حتی با نظافت هم به ظاهر قبلی خود برنمی گردند.
- نحوه تمیز کردن
شیرآلات با روکش بی کیفیت نیاز به نظافت دائمی دارند و پس از مدتی به دلیل آسیب دیدگی و از بین رفتن روکش، حتی با نظافت نیز به ظاهر قبلی خود بر نمی گردند. از طرفی بهترین شیرآلات ایرانی که روکش باکیفیتی دارند به راحتی تمیز می شوند.
همچنین به دلیل مقاومت در برابر آلودگی، نیازی به نظافت مداوم نخواهد بود. در عین حال کافی است بدانید که چگونه شیرآلات را بر اساس رنگ و ظاهر آن ها تمیز کنید تا مانند روز اول براق و زیبا شوند.
- مقاومت در برابر خراش
خط و خش مشکلی است که همیشه دشمن شیرآلات بوده و به راحتی ظاهر آنها را خراب می کند. امروزه آبکاری باکیفیت شیرها مقاومت بالایی در برابر خراش نشان می دهد و به راحتی آسیب نمی بیند. البته با اعتماد به این مقاومت نباید از روش صحیح نگهداری شیرآلات چشم پوشید. مثلاً تمیز کردن آنها باید با اسفنج کدر یا نرم انجام شود و کشیدن سیم روی بدنه بسیار مخرب و نادرست است.
این نکات به خوبی ثابت می کند که برای بهره مندی از شیرآلات بهداشتی باکیفیت و شیک باید به نوع روکش آن ها توجه زیادی کرد. به همین دلیل باید با بهترین نوع آبکاری شیر آب آشنا شوید و به فکر خرید محصولات با این پوشش باشید.
نکته نهایی در مورد آبکاری شیرآلات
آبکاری شیرها یک فرآیند کلیدی در صنعت ساخت و نوسازی این محصولات است که نقش مهمی در ارتقای کیفیت، دوام و زیبایی آنها دارد. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش تقاضا برای محصولات با کیفیت بالاتر و سازگار با محیط زیست، اهمیت این فرآیند در آینده افزایش خواهد یافت.
چالش های پیش رو، از جمله مسائل زیست محیطی و نیاز به بهبود مستمر کیفیت، فرصت هایی را برای نوآوری و پیشرفت در این زمینه فراهم می کند. صنعت پوشش شیر باید با این تغییرات همگام باشد و همیشه در جهت بهبود فرآیندها، کاهش اثرات زیست محیطی و افزایش کارایی به صورت مستمر گام بردارد.
با ادامه تحقیق و توسعه در این زمینه می توان انتظار داشت که شیرهای آبکاری شده نقش مهم تری در زندگی روزمره و صنایع مختلف داشته باشند و به پیشرفت و توسعه پایدار کمک کنند.
